Waarom is het zo belangrijk om medicijnrest in te zamelen?
Veel mensen spoelen zonder erbij na te denken resten medicijnen door de gootsteen heen. Die medicijnresten kunnen via de riolering in het oppervlaktewater terecht komen, wat slecht is voor de natuur. Ook kan het lastig zijn bij de bereiding van drinkwater. De oplossing voor deze problemen is eigenlijk heel simpel: inzamelen!
Elk jaar belandt er zo’n 190.000 kilo aan medicijnresten in het Nederlandse oppervlaktewater. Dat heeft volgens het RIVM gelukkig nog geen gevolgen voor de volksgezondheid. De drinkwaterzuiveringen in ons land zorgen ervoor dat het oppervlaktewater gezuiverd wordt van het overgrote deel van de verontreinigde stoffen. De concentratie van medicijnresten die na de zuivering overblijft in het drinkwater is veel te laag om een effect te hebben op het menselijk lichaam.
Voor nu hoeven we ons dus nog geen grote zorgen te maken, maar het probleem wordt wel steeds erger. Ook Jan Peter van der Hoek, hoogleraar Drinkwatervoorziening aan de TU Delft, denkt dat de omvang van het probleem alleen maar zal toenemen. “Door vergrijzing en een verdere medicalisering van de samenleving gaan we met zijn allen steeds meer medicijnen gebruiken. Daarnaast neemt door klimaatverandering de kans toe op periodes van langdurige droogte en lage waterstanden. Daardoor kan de concentratie van dit soort stoffen in het oppervlaktewater flink toenemen.”
Gevolgen
Een gevolg van het steeds groter medicijnrestenprobleem zou kunnen zijn dat drinkwaterbedrijven die oppervlaktewater gebruiken als bron voor kraanwater flink moeten investeren in extra zuivering om de hoge drinkwaterkwaliteit in Nederland te kunnen waarborgen. Een ander gevolg is de schade die de resten veroorzaken in de natuur. Bij kleine waterorganismen en vissen bijvoorbeeld. Pijnstillers kunnen weefselschade bij verschillende vissoorten veroorzaken, anticonceptiemiddelen kunnen voor geslachtsverandering zorgen en antidepressiva kunnen het gedrag van kleine waterkreeftjes veranderen. Ook kunnen medicijnresten problemen veroorzaken met de voortplanting van kleine organismen. Op deze manier kan het ecosysteem als geheel verstoord worden.
Hoewel de medicijnresten nu nog geen gevaar vormen voor de mens, kunnen zelfs de hele kleine hoeveelheden die sterk verdund in het water terecht komen op den duur problemen veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is antibiotica: juist gedoseerd doodt het bacteriën, maar in verdunde vorm wennen bacteriën aan die stoffen en worden ze resistent. Uiteindelijk kan het op die manier ook een bedreiging gaan vormen voor mensen.
Ketenaanpak
In de Ketenaanpak ‘Medicijnresten uit Water’ werkt de Rijksoverheid samen met de zorg- en watersector. Deze aanpak bestaat uit verschillende werkzaamheden binnen de complete geneesmiddelenketen: van ontwikkeling en afvalinzameling tot aan afvalwaterzuivering.
Met maatregelen die zich vooral richten op de voorkant van de keten (een bronaanpak dus) wordt voorkomen dat de medicijnresten in het water terecht komen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de goede inzameling van niet-gebruikte geneesmiddelen. Dit gebeurt via apotheken of via de KCA-inleverpunten van de gemeente.
Hoe lever ik medicijnresten in bij de apotheek?
- Doosjes: alleen de strips
- Flesjes en tubes: verwijder (voor je privacy) het etiket
- Gebruikte naalden: altijd in een naaldencontainer
Voor meer achtergrondinformatie over medicijnresten en over de ketenaanpak, kijk op www.medicijnresten.org.
Week van Ons Water
Tijdens de najaarseditie van de Week van Ons Water – die loopt van 14 t/m 29 oktober – wordt extra aandacht gevraagd voor het inzamelen van ongebruikte geneesmiddelen bij de apotheek. We roepen alle Nederlanders ook na de Week van Ons Water op om ongebruikte medicijnen in te leveren bij hun apotheek. Overleg daarnaast met het apotheekteam over je medicijngebruik, zodat we er met elkaar voor kunnen zorgen dat medicijnen minder vaak overblijven.
De inzamelweek is een initiatief van: Coalitie Duurzame Farmacie (KNMP, Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Neprofarm en Bogin), Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en MediSchoon.
Bij vragen hierover kun je contact opnemen met communicatie@knmp.nl
