Zorg- en watersector samen op weg naar minder medicijnresten in het water
Doordat we steeds meer en vaker medicijnen gebruiken, dragen we onbewust bij aan het vervuilen van ons water. De ingenomen medicijnen, zoals antibiotica en (röntgen)contrastmiddelen, bevatten namelijk vervuilende stoffen. Deze belanden via de toiletten in het oppervlaktewater. Zo verspreiden we onbedoeld medicijnresten, waardoor onze ecologische voetafdruk toeneemt.
De schade van medicijnresten en contrastvloeistoffen
Jaarlijks eindigt minstens 190 ton medicijnresten en röntgencontrastvloeistoffen via de rioolsystemen in alle soorten binnenlandse waters. Röntgencontrastvloeistoffen zijn ingespoten middelen die bij CT- of MRI-scans worden gebruikt om het contrast tussen de bloedvaten en andere organen te verhelderen.
Röntgencontrastvloeistoffen zijn (haast) niet biologisch afbreekbaar, waardoor ze langer in het wateroppervlak blijven en zo in ons drinkwater terechtkomen. Röntgencontrastmiddelen hebben geen overduidelijke invloed op het ecosysteem, maar hebben wel een negatieve invloed op de landelijke (drink)waterkwaliteit omdat dit dan extra zuivering behoeft.
Voorkomen is beter dan genezen
In het kader van de Ketenaanpak Medicijnresten uit water wordt onderzoek gedaan naar een verrassend eenvoudige oplossing. Röntgencontrastmiddelen kunnen namelijk worden opgevangen door plaszakken te gebruiken, die vervolgens met het restafval kunnen worden weggegooid. Zo komt er een einde aan de verspreiding van deze vervuilende stoffen. Deze preventieve oplossing wordt momenteel met behulp van een pilot op de proef gesteld in verschillende ziekenhuizen.
Zes ziekenhuizen testen de efficiëntie van de plaszakken momenteel uit in Nederland. Na een MRI- of CT-scan krijgen patiënten die niet in het ziekenhuis verblijven de plaszak mee naar huis. Dat zijn tussen 50 en 75 procent van de totale patiënten die een MRI- of CT-scan ondergaan. Voor de resterende patiënten zijn er in het ziekenhuis andere alternatieven beschikbaar om het gebruik van röntgencontrastvloeistoffen te beperken.
Eerdere resultaten zijn positief. In het Deventer Ziekenhuis bleek 86% van de patiënten bereid te zijn om een plaszak te gebruiken. In een soortgelijke proef in Duitsland bleken zelfs nog meer mensen een plaszak te willen gebruiken. Bovendien knapte de waterkwaliteit op naar aanleiding van de Duitse proef.
In Nederland zal de pilot 2 à 3 maanden duren. Vervolgens kan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport samen met zorgverzekeraars evalueren of structurele financiering van plaszakken in ziekenhuizen een mogelijkheid is. Het mooie van de pilot is dat deze de kloof tussen de zorg- en watersector overbrugt. Hierdoor gaan verschillende, maar complementaire, sectoren samen de diepte in om de watervervuiling te bestrijden.
Zelf zorgen voor minder medicijnresten in ons water?
- Vraag bij een MRI- of CT-scan altijd na of het ziekenhuis plaszakken bezit om te gebruiken.
- Check ook of het ziekenhuis een speciaal waterfilter heeft om ter plekke gebruik te maken van de toiletten. Dankzij zo’n waterfilter kan je na een CT- of MRI-onderzoek zonder plaszak naar de WC in het ziekenhuis zonder dat de contrastvloeistoffen in het water eindigen.
- Lever altijd medicijnresten in bij de apotheek of een milieustraat.
- In verband met het Coronavirus is het aangeraden om deze medicijnen 24 uur voor het inleveren in een gesloten zak te bewaren.
- Kijk voor meer informatie over de plaszakken op plaszakziekenhuis.nl.
- Meer weten over hoe je verschillende soorten medicijnen moet inleveren? Klik dan hier.