Video 4: Klimaatadaptatie in uitvoer

Klimaatadaptatie moet worden meegenomen in alle andere opgaven; 
woningtransitie, energietransitie, onderhoud aan wijken en infrastructuur. 
Waarom komt dat vaak lastig van de grond?
En hoe slaagt het wel?

Het is belangrijk dat klimaatadaptatie meegenomen wordt in die andere domeinen,
maar dat is tegelijkertijd  best wel een uitdaging want dat vergt natuurlijk heel veel afstemming en coördinatie met al die andere afdelingen. 
De opdracht die iedere gemeente heeft vanuit het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie,
is dat de stad en de leefomgeving in 2050 toekomstbestendig is en klimaatadaptief ingericht.
Dus dat wil zeggen dat wij maatregelen moeten nemen in de openbare ruimte. 
Laten we wel wezen hoe wij in het verleden de steden bouwden dat is onvoldoende om
om te gaan met die  nieuwe klimaatverandering.

Heleen Mees is universitair docent en onderzoeker duurzaamheidsvraagstukken aan de Universiteit Utrecht. 
Haar focus ligt op klimaatadaptatie en de rol van burgers en gemeenschappen bij het  aanpakken van klimaatverandering.

Wat nu vaak gebeurt is dat de financiering tijdelijk is.
Bijvoorbeeld omdat er een subsidie wordt gegeven voor een specifieke uitvoeringspilot.
Als die subsidie dan voorbij is, ja, dan is ook het potje op.
Dus daarom is het belangrijk dat in dat beleidsraamwerk ook een vaste financieringsconstructie komt voor klimaatadaptatie.
Het is evident dat klimaatadaptatie meegenomen wordt in de ruimtelijke ordening van Nederland. 
Maar er is ook een gedragsmatige component aan klimaatadaptatie en die kan nog wel wat meer onder de aandacht gebracht worden. 
De hete zomer van 2022 heeft bewezen dat het belangrijk is om te weten hoe je je moet aanpassen aan
bijvoorbeeld een extreme hittegolf of extreme droogte.

Omdat klimaatadaptatie domein-overstijgend is en dus moet aanhaken bij al die verschillende domeinen,
is het heel belangrijk dat er een dedicated programmamanagement komt met een programmamanager of een klimaatregisseur,
of in ieder geval iemand die het op z'n bordje heeft en die het leuk vindt om te doen,
die zorgt voor de schakels tussen die verschillende afdelingen.
Iemand die er continu bovenop zit en ervoor zorgt dat klimaatadaptatie in die beleidsdomeinen wordt meegenomen. 

Bij de gemeente Nieuwegein hebben ze zo iemand die er continu bovenop zit en ervoor zorgt dat klimaatadaptatie
in de diverse beleidsdomeinen wordt meegenomen.

Ik zie mijn rol als heel proactief, ingegeven door het feit dat ik denk van dat we de stad echt anders moeten bouwen dan we voorheen deden.
Het moet groener en tegelijkertijd ligt daar natuurlijk ook een kansom de stad mooier en aantrekkelijker te maken voor burgers. 

Laurens van Miltenburg is beleidsmedewerker ruimtelijk domein bij de gemeente Nieuwegein. 
Hij werkt intensief aan het uitvoeringsprogramma klimaatadaptie.

Een belangrijk gedeelte van mijn werk is ook om anderen te motiveren en te inspireren om steeds te blijven, ja, lobbyen zou ik haast wel willen zeggen of om zo veel mogelijk in eigen beleid op te nemen voor klimaatadaptatie. 
Mainstreamen is het idee.
Het is niet een apart beleidsveld, maar het is een stukje beleid wat bij alle andere beleidsvelden hoort.
Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld hitte dat is een thema wat ook  heel erg te maken heeft met de gezondheid van burgers en bewoners.
Het is ook belangrijk dat dus die afdeling die zich bezighoudt met de gezondheid van bewoners dit thema oppakt
en dat in eigen beleid verwerkt. 
Stel desnoods een aparte visie Klimaatadaptatie op. 
Zorg voor voldoende financiën in een uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie of zorg ervoor dat er in de lopende budgetten van bestaande beleidsvelden voldoende financiën voor dit thema gereserveerd en gelabeld is. 

Kennis, wat werkt in jouw gemeente? 
Die is niet zomaar voorradig of ergens te halen
Je moet echt door vallen en opstaan uiteindelijk wijs worden van:
'Op deze manier kan ik mijn stad klimaatadaptief maken’.
Nou, hoe doe je dat? Je gaat kijken bij projecten die al gerealiseerd zijn elders in het land.
Je zorgt ervoor dat je niet alleen maar één product uitprobeert maar heel veel verschillende producten
waarbij je ook heel scherp bent op aspecten als monitoring en evaluatie. 
Doe dit met de collega's van de openbare ruimte die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud en uiteindelijk na een aantal jaren komt er dan een set van gedragen oplossingen naar voren
waarbij iedereen zich happy voelt, als wij dat gaan realiseren in de openbare ruimte. 
Op die manier zorg je ervoor dat, ook op de lange termijn je aan de slag kunt met het thema en de collega's jou bereid zijn om je te ondersteunen.

Op de website klimaatdaptatienederland.nl zijn allerlei tools te vinden.
Een van de handreikingen die wij hebben ontwikkeld als Universiteit Utrecht geeft hele praktische tips hoe je nou zo'n beleidsraamwerk kunt ontwikkelen en hoe je in zo'n dedicated programmamanagement opzet.
Maar we hebben bijvoorbeeld ook een heel praktische toolkit ontwikkeld over hoe je nou bewoners betrekt bij klimaatadaptatie.
Want bewoners zijn net zo nodig, uiteindelijk om de klimaatadaptatieopgave in Nederland te volbrengen.
Klimaatadaptatie is een opgave voor iedereen.

Zorg voor structurele financiering en een dedicated klimaatregisseur.
Probeer, monitor en evalueer samen met collega’s om zo tot breed gedragen oplossingen te komen. 
Leg de visie op klimaatadaptatie vast en realiseer een toekomstbestendige leefomgeving.