‘Goede’ overstromingen in de Biesbosch
Water dat over de dijk stroomt: dat lijkt foute boel, maar is het niet! Op veel plaatsen in Nederland is er de afgelopen dagen hoogwater, zo ook in de Biesbosch. Eeuwenlang probeerden Nederlanders zich te verdedigen tegen het water door de dijken te versterken en rivieren zo veel mogelijk te beteugelen. Sinds het project ‘Ruimte voor de rivier’ is er een verandering in het Nederlandse waterbeheer, en de Biesbosch is hier een goed voorbeeld van.
Zo zijn bijvoorbeeld de dijken rond de polder Noordwaard verlaagd, waardoor tijdens zeer hoog water de rivier het gebied overstroomt. Zo’n ‘overstroming’ gebeurt nu voor de tweede keer. Volgens ingenieurs zorgt dit voor een waterstandsverlaging van tientallen centimeters.
Ruimte voor de rivier
Op 34 plekken in Nederland verkleint Rijkswaterstaat de kans op overstromingen door rivieren meer ruimte te geven. Dat gebeurt onder meer door rivierdijken verder landinwaarts te leggen en watergeulen aan te leggen die bij hoog water vollopen. Ook worden op verschillende plekken de uiterwaarden verlaagd.
Het project ruimte voor de rivier heeft gebieden zoals de Biesbosch ingericht om bij hoogwater als overloop te dienen. Harm Blom, boswachter bij Staatsbosbeheer, legt uit: “Wat je ziet gebeuren is dat de Nieuwe Merwede buiten haar oever treedt en dat de drempel, de verlaagde dijk dus, doet waarvoor het bedoeld is: het water stroomt er gewoon overheen, zo de Noordwaard in.”
De dijk bij de Biesbosch is dus speciaal verlaagd zodat het water door kan stromen. Op die manier wordt de Biesbosch een grote bergingsplek voor al het overtollige water van de rivieren. De huizen in het gebied staan daarom op terpen en ook de dieren zoeken – waar mogelijk – hoger gelegen plekken op.
Ook hoogspanningsmasten en gemalen zijn op zo’n manier geplaatst dat ze goed tegen het hoge water kunnen. Wanneer het water weer begint te zakken, is het hele gebied erop ingericht om het water weer naar de rivieren te brengen.
Voordelen voor de natuur
Naast waterveiligheid is het onderlopen van de stukken land ook goed voor de natuur in het gebied. “De hoge waterstanden zijn voor het Biesboschgebied, een zoetwatergetijdengebied, heel erg goed. Het gebied wordt even goed doorgespoeld, die dynamiek hoort erbij”, aldus Harm Blom.
Ook brengt het water bijvoorbeeld zaden mee, of overwinterende kikkers, salamanders en insecten. Die dieren vormen dan weer een belangrijke voedselbron voor honderden volgens. Deze dynamische situatie was lange tijd verdwenen in Nederland, maar hoort bij riviernatuur.
De verwachting is dat het waterpeil na dit weekend weer gaat zakken. Het gebied zal waarschijnlijk wel nog lang zompig blijven. Boswachter Blom roept op om niet massaal naar de Biesbosch te komen. Op die manier gunnen we de reeën, muizen en hazen die naar hogere delen zijn gevlucht de kans om rustig terug te keren.
Meer weten?
Bekijk hier een interessant fragment van NPO1. Op deze pagina kun je verder lezen over het Ruimte voor de rivier project.