Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer beheren samen uiterwaarden

Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer gaan samenwerken in het beheer van de uiterwaarden langs de grote rivieren. Op die manier willen zij de kwaliteit van de natuur in die gebieden verbeteren, terwijl tegelijkertijd de veiligheid behouden blijft in het geval van hoogwater.

Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer beginnen dit project in de Noordwaard, bij de Biesbosch. De Noordwaard is een overloopgebied aan de Nieuwe Merwede dat in 2015 is aangelegd om de rivier meer ruimte te geven bij hoge waterstanden.

Polder Noodwaard
Beeld: Rob Poelenjee

Uiterwaarden

Het gebied tussen de rivier en de dijk is een uiterwaard. De uiterwaarden langs de grote rivieren hebben een belangrijke functie voor de veiligheid van bewoners: als de waterstand hoog is voeren zij het rivierwater af. Ook vormen de uiterwaarden een belangrijk leefgebied voor planten en dieren.

Rivieren veranderen voortdurend. Ze slijpen bochten uit in het landschap en laten zand, klei en grind achter op de oevers. Op de uiterwaarden groeien allerlei verschillende soorten planten en bomen. Als begroeiing in de uiterwaarden de doorstroming van het water belemmert, moet deze verwijderd worden.

Samenwerking

Beide organisaties hebben door heel Nederland gebieden met uiterwaarden van grote rivieren in hun beheer. Deze gebieden liggen vaak naast elkaar of lopen zelfs in elkaar over. Rijkswaterstaat en Staasbosbeheer hebben nu dan ook op landelijk niveau afgesproken om intensiever te gaan samenwerken. Ze willen op die manier het beheer efficiënter maken en de ecologische kwaliteit verbeteren.

Rijkswaterstaat blijft, net als eerder, zorgen voor het technische beheer. Staatsbosbeheer zorgt vanaf januari voor het natuur- en vegetatiebeheer in het gebied, zoals het maaiwerk, het bosbeheer en de dieren die de uiterwaarden begrazen. De twee partijen gaan de samenwerking aan voor de komende tien jaar. Zo willen ze zorgen voor goed beheer en stabiele relaties met de belanghebbenden in het gebied.

Waardevol natuurgebied

De Noordwaard is het gebied dat aan de Nieuwe Merwede ligt, ten noorden van het Nationale Park de Biesbosch. De Noordwaard wordt gezien als een belangrijk recreatief gebied voor wandelaars en fietsers. De natuur in het gebied ontwikkelt zich de laatste jaren sterk. Verschillende moerasvogels en weidevogels hebben de Noorwaard ontdekt en gebruiken het als broed- en leefgebied. Ook is de Noordwaard een belangrijk gebied voor vissen om hun eitjes te leggen.

Noordwaard Polder vangt hoogwater Boven Merwede op
Noordwaard Polder vangt hoogwater Boven Merwede op

Ruimte voor rivieren

Nederland is kwetsbaar voor overstromingen. Niet alleen vanuit zee, maar ook vanuit de rivieren. De rivieren krijgen vaak veel water te verwerken. Daarom krijgen de rivieren de laatste jaren meer ruimte om het water veilig af te kunnen voeren.

Vanwege het extreem hoge water in de jaren 90, werd ‘ruimte voor de rivier’ vanaf 2000 het nieuwe uitgangspunt voor de hoogwaterbeschermingsaanpak in het Nederlandse rivierengebied. In het kader van dit ‘ruimte voor de rivieren’-programma is de Noordwaard sinds 2015 ingericht als overstroomgebied voor de Merwede.

Het gebied heeft een oppervlakte van zo’n 1500 hectare, dat zijn maar liefst 3000 voetbalvelden. Als de waterstanden te hoog worden stroomt en water door het gebied. Dit zorgt voor een daling van de waterstand en zorgt er op die manier voor dat het gebied een stuk beter beschermd is tegen hoogwater.

Meer weten?

Wil je meer informatie over de samenwerking tussen Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer? Les dan dit artikel. Of wil je meer weten over Ruimte voor de rivieren? Hier vind je een podcast van Rijkswaterstaat over dit onderwerp.