De Maas als eerste beschermde rivier van Nederland?
De rivier de Maas die zelf aan tafel zit tijdens de besprekingen over zijn toekomst? Dat klinkt natuurlijk een beetje gek. Toch is er een team van advocaten en natuurbeschermers dat zich inzet voor het verlenen van rechten aan de Maas. Eerder kregen rivieren in onder meer Ecuador, Colombia, Bangladesh, India en Nieuw-Zeeland al zo’n status.
In 2009 kwam de VN met het Harmony with Nature-programma. Dit programma moet zorgen voor een eerlijke balans tussen economische, sociale en milieubehoeften van de huidige en toekomstige generaties. Juriste Jessica den Outer is als expert en ambassadeur verbonden aan dit VN-project en streeft naar eigen wettelijke status voor de Maas.
Maas Cleanup
De actie vloeit voor uit de Maas Cleanup die jaarlijks georganiseerd wordt om zo veel mogelijk plastic uit de rivier te vissen. Naast de industriële vervuiling van het rivierwater is het plastic dat in de Maas drijft al jaren een groot probleem. Het plastic is schadelijk voor de biodiversiteit van de rivier en voor de kwaliteit van het water.
Het team kijkt naar het hele Nederlandse stroomgebied van de rivier, inclusief het Rotterdamse stukje en de Nieuwe Maas. Jessica den Outer vertelt: “In Zwitserland is de Rijn het middelpunt van een campagne, in Parijs de Seine. We hopen dat we met ons onderzoek naar de rechtsvorm voor de Maas mede-koploper in Europa kunnen worden.”
Natuurbewuster beleid
Er zijn in Nederland al veel goede plannen om de oevers van rivieren te vergroenen en bijvoorbeeld meer geschikt voor recreatie te maken. Onder andere door de coronacrisis zijn veel mensen zich nog bewuster geworden van de natuur om zich heen. Volgens Jessica den Outer is het beleid echter nog te veel gebouwd op wat de mens van de rivier wil. “Wij van onze kant willen juist benadrukken dat de rivier er in de eerste plaats voor zichzelf is, en niet om allerlei economische, planologische en sociale functies te vervullen.”
De rivier als rechtspersoon
De nieuwe rechtsstatus van de rivier moet dezelfde wettelijke bescherming en politieke stem aan de Maas geven als ook mensen, gemeenten en bijvoorbeeld bedrijven hebben. Een of meerdere menselijke voogden zullen dan de dialoog zoeken met overheden en andere instanties om ervoor te zorgen dat de rivier gezond is en dat ook blijft.
De acties om de natuur tot rechtspersoon te verheffen zijn natuurlijk voornamelijk van symbolische aard, maar het zou ook tot concretere dingen kunnen leiden. De voorvechters van dit idee hopen het besef over de natuur wezenlijk te veranderen. Ook vinden zij het belangrijk dat de natuur minstens zulke goede advocaten kan krijgen als bedrijven of personen, iets wat volgens hen bereikt kan worden met deze nieuwe vorm als rechtspersoon.
Meer weten?
Lees het hele interview met Jessica den Outer hier. Ook is de aflevering van NPO Radio 1 over de natuur als rechtspersoon hier terug te luisteren. Wil je weten wat je zelf kunt doen tegen plasticafval in de rivieren? Neem dan eens een kijkje op deze pagina.